De Europese Unie erkent het belang van genderdiversiteit voor het verbeteren van corporate governance en prestaties in alle lidstaten. Als reactie op de uiteenlopende mate van genderdiversiteit in raden van bestuur in de lidstaten heeft de EU geprobeerd een samenhangend regelgevend kader op te zetten om genderevenwicht te bevorderen.
De richtlijn vrouwen in raden van bestuur
Mijlpaal in wetgeving: De richtlijn Vrouwen in raden van bestuur (EU) 2022/2381 is een belangrijke wetgevende inspanning van de EU om het onevenwicht tussen mannen en vrouwen in raden van bestuur aan te pakken. Deze richtlijn streeft naar een evenwichtigere vertegenwoordiging van mannen en vrouwen door duidelijke doelen te stellen voor beursgenoteerde bedrijven in de hele EU.
Quota en doelstellingen: De richtlijn schrijft voor dat beursgenoteerde ondernemingen in lidstaten ernaar streven dat in 2026 minimaal 40% van de niet-uitvoerende bestuursfuncties of 33% van alle bestuursfuncties wordt bekleed door het ondervertegenwoordigde geslacht, voornamelijk vrouwen.
Transparantie en rapportageverplichtingen: Bedrijven zijn verplicht om te rapporteren over hun voortgang met betrekking tot het behalen van deze doelstellingen, waardoor transparantie wordt gewaarborgd en de voortgang in de hele EU kan worden bewaakt.
Gevolgen voor de lidstaten
De richtlijn "Vrouwen in raden van bestuur" heeft een grote invloed gehad op de lidstaten en heeft zowel een gemeenschappelijk doel als een regelgevend kader gecreëerd voor het bevorderen van genderdiversiteit:
Harmonisatie van inspanningen: Door gemeenschappelijke doelstellingen vast te stellen, wil de richtlijn de inspanningen van de lidstaten harmoniseren en ervoor zorgen dat alle EU-landen dezelfde doelstellingen nastreven bij het bevorderen van genderdiversiteit in raden van bestuur.
Stimulans voor wetgevende actie: De richtlijn stimuleert lidstaten zonder bestaande regelgeving op het gebied van genderdiversiteit om nationale wetgeving op te stellen die in overeenstemming is met de EU-doelstellingen. De richtlijn moedigt ook landen met bestaande regelgeving aan om hun kaders te herzien en te versterken om aan de EU-normen te voldoen.
Grotere verantwoordingsplicht: De eis tot transparantie en rapportage krachtens de richtlijn vergroot de verantwoordingsplicht van beursgenoteerde bedrijven en dwingt hen om actief genderdiversiteitsdoelstellingen na te streven en verslag uit te brengen over hun voortgang.
Sancties: De richtlijn specificeert geen uniforme sancties. Elke lidstaat moet eerlijke en doeltreffende sancties vaststellen om naleving te bevorderen. Dit kunnen financiële sancties zijn voor bedrijven die de diversiteitsdoelen niet halen en de nietigverklaring van bestuursbenoemingen die in strijd zijn met de vereisten van de richtlijn.
Uitdagingen en kansen
Variatie in implementatie: De impact van de richtlijn varieert van lidstaat tot lidstaat, afhankelijk van het bestaande wettelijke kader en het kader voor corporate governance. Landen waar al genderquota bestaan, hebben misschien minimale aanpassingen nodig, terwijl andere landen voor grote uitdagingen kunnen komen te staan bij het implementeren van de vereisten van de richtlijn.
Culturele en structurele barrières: De richtlijn brengt ook de culturele en structurele barrières aan het licht die genderdiversiteit in de raden van bestuur in de verschillende lidstaten in de weg staan. Om deze barrières aan te pakken zijn niet alleen wetgevende maatregelen nodig, maar ook bredere culturele en organisatorische veranderingen.
Ambiguïteit bij niet-naleving: De richtlijn stelt ambitieuze doelen voor het bereiken van genderdiversiteit in raden van bestuur, maar laat de specifieke handhaving over aan individuele lidstaten. Elke lidstaat heeft de taak om billijke maar krachtige sancties in te stellen om ervoor te zorgen dat bedrijven streven naar genderdiversiteit in hun raden van bestuur. Het is een genuanceerd dilemma om een evenwicht te vinden tussen deze sancties om onnodige ontberingen te voorkomen en tegelijkertijd de effectiviteit ervan te behouden om naleving te bevorderen.